Udruženje ombudsmana Srbije

O INSTITUCIJI OMBUDSMANA

Ombudsman (ili kako se u novije vreme upotrebljava izraz: „ombudsperson“) je osoba ili institucija koja se bavi zaštitom prava građana, odnosno zaštitom i unapređenjem ljudskih, građanskih i manjinskih prava. Institucija je dosta zastupljena u svetu i postoje razni nazivi za ovu instituciju, koji osim naziva ombudsman koriste i druge nazive koje karakterišu pojmovi kao što su „poverenik“ „branilac“, „zaštitnik“ i drugi.

Institucija Ombudsmana se prvi put javlja u Švedskoj 1809.godine.

Ombudsmana bira skupština, odnosno parlament i on kontroliše izvršnu vlast, odnosno organe uprave i javne institucije, osim nosilaca političke vlasti (parlament, predsednik i vlada), a ombudsman takođe ne kontroliše ni sudove. U pojedinim zemljama u ovome ima određenih odstupanja. Pored postupanja po pojedinačnim obraćanjima pojedinaca i pravnih lica, ombudsman često deluje i na planu unapređenja pravnog okvira i prakse vezano za ostvarivanje zaštite prava i unapređenja istih.

Značajna je i mogućnost koja postoji u jednom broju ovih institucija da pored zakonitosti i pravilnosti kontroliše i celishodnost postupanja organa javne vlasti. Za rad institucije ombudsmana od posebnog značaja je njena nezavisnost i samostalnost, a koja se ogleda u tome da ga bira najviši organ vlasti kome je i jedino odgovoran za svoj rad i gde se nezavisnost i samostalnost štite posebnim odredbama ustava i zakona. Ova institucija se stalno unapređuje mada ima primera u pojedinim državama da se njen značaj pokušava umanjiti.